قابلیت اعمال قاعده ممنوعیت توسل به زور یا تهدید به آن در فضای ماورای جو

نویسندگان

1 استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی

2 دانشجوی دکتری حقوق بین‌الملل دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات

3 دانشجوی دکتری حقوق بین‌الملل دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان

چکیده

فضای ماورای جو عبارت است از فضایی که از آخرین نقطه محدوده هوایی فوقانی قلمرو هر کشور شروع می‌شود و شامل ماه و دیگر اجرام سماوی می‌گردد. حقوق فضای ماورای جو عبارت است از مقررات حاکم بر اکتشاف و بهره‌برداری از فضای ماورای جو که از زمان اولین پرتاب ماهواره به فضا در سال 1957 توسط انسان شروع به رشد و توسعه کرد. یکی از اصول مهم حقوق بین‌الملل نیز که شکل قاعده آمره پیدا کرده است، قاعده ممنوعیت توسل به زور می‌باشد. بر اساس این قاعده، کشورها از توسل به زور در روابط خودشان ممنوع‌اند. یکی از خاستگاه‌های تجلّی روابط میان کشورها می‌تواند فضای ماورای جو باشد؛ در نتیجه این مسأله مطرح می‌شود که آیا این قاعده در فضای ماورای جو نیز حاکم است یا خیر و در صورت قابلیت اجرایی، آیا با استثناهایی مانند عرصه زمین روبرو می‌باشد؟ که باید گفت با بررسی نظام حقوقی حاکم بر فضای ماورای جو، در عرصه فضای ماورای جو نیز مانند عرصه زمین، این قاعده آمره، قابلیت اجرایی دارد و همچنین با استثناهایی همچون دفاع مشروع و اقدامات دسته‌جمعی توسط شورای امنیت در چهارچوب نظام حقوقی حاکم بر این عرصه مواجه می‌باشد. 

کلیدواژه‌ها